اکوتوریسم به معنای انجام بیشتر در هنگام سفر است تا بازدید از جاذبه های طبیعی یا مکان های متنوع از نظر زیست محیطی. این در مورد کاوش یک مقصد مسئولانه و پایدار با تمرکز بر حفظ محیط زیست است. هدف گروه‌ها، تورها و شرکت‌های اکوتوریسم آموزش دادن به گردشگران در مورد تلاش‌های حفاظتی و در عین حال ارائه فرصتی برای کشف طبیعت است. در اینجا مولفه های اکوتوریسم، مزایا و معایب و نحوه سفر مسئولانه آورده شده است.

تعریف و اصول اکوتوریسم

اولین تعریف از اکوتوریسم در سال 1987 به یکی از حافظان محیط زیست به نام Hector Ceballos-Lascurain نسبت داده می شود، یعنی «گردشگری که شامل سفر به مناطق طبیعی نسبتاً دست نخورده یا آلوده با هدف خاص مطالعه، تحسین و لذت بردن از مناظر و مناظر وحشی آن مانند گیاهان و جانوران موجود در گذشته است. مناطق.”1

انجمن بین المللی اکوتوریسم (TIES)، یک سازمان غیرانتفاعی که از سال 1990 به توسعه اکوتوریسم اختصاص دارد، اکوتوریسم را به عنوان “سفر مسئولانه به مناطق طبیعی که از محیط زیست محافظت می کند، رفاه مردم محلی را حفظ می کند، و شامل تفسیر و آموزش [هم در کارکنان و هم در مهمانانش] می شود” تعریف می کند.2

اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) به اکوتوریسم به‌عنوان ابزار مهمی برای حفاظت از محیط زیست نگاه می‌کند، اگرچه نباید به عنوان راه‌حلی برای چالش‌های حفاظتی تلقی شود:

«ممکن است مناطقی وجود داشته باشند که برای توسعه اکوتوریسم مناسب نباشند و برخی کسب و کارها در بازار گردشگری بزرگتر کار نکنند. به همین دلیل است که درک اصول اولیه توسعه و اجرای یک کسب و کار موفق بسیار مهم است تا اطمینان حاصل شود که ایده کسب و کار شما قابل دوام است و سودآور خواهد بود و به آن اجازه می دهد بیشترین سود را برای محیط اطراف و جوامع داشته باشد.3

بازاریابی یک اکوسیستم، گونه یا مناظر برای اکوتوریست ها به ایجاد ارزش کمک می کند و این ارزش می تواند به جمع آوری سرمایه برای حفاظت و حفاظت از آن منابع طبیعی کمک کند.

اکوتوریسم پایدار باید بر اساس سه اصل اصلی هدایت شود: حفاظت، جوامع و آموزش.

حفاظت

حفاظت از طبیعت مهمترین مؤلفه اکوتوریسم است زیرا باید راه حل های بلندمدت و پایداری برای تقویت و حفاظت از تنوع زیستی و طبیعت ارائه دهد. این امر معمولاً از طریق مشوق‌های اقتصادی پرداخت شده توسط گردشگرانی که به دنبال تجربه‌ای مبتنی بر طبیعت هستند، به دست می‌آید، اما می‌تواند از طریق خود سازمان‌های گردشگری، تحقیقات یا تلاش‌های مستقیم حفاظت از محیط‌زیست باشد.

جوامع

اکوتوریسم باید فرصت های شغلی را افزایش دهد و جوامع محلی را توانمند کند و به مبارزه با مسائل اجتماعی جهانی مانند فقر و دستیابی به توسعه پایدار کمک کند.

تفسیر

یکی از جنبه های نادیده گرفته شده اکوتوریسم، مؤلفه آموزش است. بله، همه ما دوست داریم این مکان های زیبا و طبیعی را ببینیم، اما یادگیری در مورد آنها نیز مفید است. افزایش آگاهی در مورد مسائل زیست محیطی و ارتقای درک و درک بیشتر از طبیعت مسلماً به اندازه حفاظت مهم است.

مزایا و معایب اکوتوریسم

به‌عنوان یکی از بخش‌های صنعت گردشگری که سریع‌ترین رشد را دارد، طبیعت‌گردی قطعاً دارای معایبی است. هر زمان که انسان با حیوانات یا حتی با محیط تعامل داشته باشد، احتمال درگیری انسان و حیات وحش یا سایر اثرات منفی را به دنبال دارد. اگر این کار با احترام و مسئولیت در ذهن انجام شود، اکوتوریسم می تواند مزایای زیادی برای مناطق حفاظت شده داشته باشد.

اکوتوریسم به‌عنوان صنعتی که به‌شدت به ارائه اجزای سازگار با محیط‌زیست برای جذب مشتریان متکی است، پتانسیل اجتناب‌ناپذیری به عنوان ظرفی برای شستشوی سبز دارد. بخشی از برنامه ریزی سفری که ریشه در اکوتوریسم دارد، تحقیق برای اطمینان از این است که یک سازمان به جای بهره برداری از آن، واقعاً مزایای قابل توجهی برای محیط زیست ارائه می دهد.

اکوتوریسم می تواند درآمد پایدار برای جوامع محلی فراهم کند

اکوتوریسم با مدیریت پایدار می تواند با به کارگیری جوامع محلی از فقرزدایی حمایت کند، که می تواند ابزارهای جایگزینی برای امرار معاش خارج از موارد ناپایدار (مانند شکار غیرقانونی) به آنها ارائه دهد.

تحقیقات منتشر شده در مجموعه مقالات آکادمی ملی علوم نشان می دهد که جوامع در مناطق اطراف مناطق حفاظت شده در کاستاریکا دارای نرخ فقر هستند که 16 درصد کمتر از مناطقی است که در نزدیکی پارک های حفاظت شده قرار ندارند. این مناطق حفاظت شده نه تنها از بودجه های حفاظتی به دلیل اکوتوریسم بهره مند شدند، بلکه به کاهش فقر نیز کمک کردند.4

از اکوسیستم های طبیعی محافظت می کند

اکوتوریسم تجربیات منحصر به فردی از سفر را با تمرکز بر طبیعت و آموزش، با تاکید بر پایداری و برجسته کردن گونه های در معرض تهدید یا در معرض انقراض ارائه می دهد. این حفاظت را با جوامع محلی و سفرهای پایدار ترکیب می کند و اصول (و عملیات) را برجسته می کند که اثرات منفی را به حداقل می رساند و بازدیدکنندگان را در معرض اکوسیستم ها و مناطق طبیعی منحصر به فرد قرار می دهد. زمانی که اکوتوریسم به درستی مدیریت شود، هم برای مسافر و هم برای محیط زیست مفید است، زیرا پولی که صرف اکوتوریسم می شود، اغلب مستقیماً صرف حفاظت از مناطق طبیعی می شود که بازدید می کنند.

هر سال، محققان یافته‌هایی را در مورد چگونگی تأثیر حضور توریست بر حیات وحش منتشر می‌کنند که گاهی اوقات نتایج متفاوتی به همراه دارد. مطالعه‌ای که سطح هورمون استرس کورتیزول را در اورانگوتان‌های مالزیایی وحشی اندازه‌گیری کرد، نشان داد که این حیوانات به دلیل حضور اکوتوریست‌ها تحت استرس مزمن نیستند. اورانگوتان‌ها در پناهگاه حیات‌وحش پایین‌تر کیناباتانگان زندگی می‌کردند، جایی که یک سازمان محلی تحت مدیریت جامعه در حالی که دستورالعمل‌های سخت‌گیرانه‌ای را برای محافظت از آن‌ها حفظ می‌کند، فعالیت می‌کند.5

اکوتوریسم همچنین ممکن است به همان اکوسیستم های طبیعی آسیب برساند

تا حدودی طعنه آمیز، گاهی اوقات اکوتوریسم می تواند به همان اندازه که می تواند به اکوسیستم ها آسیب برساند. مطالعه دیگری در مجله Trends in Ecology and Evolution نشان داد که اکوتوریسم می تواند رفتار حیوانات را به گونه ای تغییر دهد که آنها را در معرض خطر قرار دهد. اگر حضور انسان ها رفتار حیوانات را تغییر دهد، این تغییرات ممکن است با تأثیر گذاشتن بر واکنش آنها به شکارچیان یا شکارچیان، آنها را آسیب پذیرتر کند.6

این فقط حیوانات نیستند که در معرض خطر هستند. با محبوبیت بیش از حد فعالیت های اکوتوریسم، می تواند منجر به ساخت زیرساخت های جدید برای پذیرش بازدیدکنندگان بیشتر شود. به طور مشابه، ازدحام بیشتر به معنای فشار بیشتر بر منابع محلی، افزایش آلودگی و احتمال آسیب بیشتر به خاک و کیفیت گیاه از طریق فرسایش است. در بعد اجتماعی، این فعالیت‌ها ممکن است گروه‌های بومی یا جوامع محلی را از سرزمین‌های بومی خود آواره کرده و از بهره‌مندی آنها از فرصت‌های اقتصادی گردشگری جلوگیری کند.

اکوتوریسم فرصتی برای تجربه طبیعت است

جین گودال، حافظ معروف محیط زیست ، جمله معروفی دارد: «فقط اگر بفهمیم، اهمیت می‌دهیم. فقط اگر اهمیت دهیم کمک خواهیم کرد. فقط اگر کمک کنیم، همه نجات خواهند یافت.» درک چیزی که با چشم خود ندیده‌ایم دشوار است و اکوتوریسم به مسافران این امکان را می‌دهد تا تجربیات جدیدی در مناطق طبیعی کسب کنند و در عین حال درباره مسائلی که با آن‌ها روبرو هستند آشنا شوند. 

اکوتوریسم همچنین به کودکان در مورد طبیعت آموزش می دهد و به طور بالقوه نسل های جدیدی از دوستداران طبیعت را ایجاد می کند که روزی می توانند خودشان محافظان محیط زیست شوند. حتی بازدیدکنندگان بزرگسال نیز ممکن است راه های جدیدی برای بهبود ردپای زیست محیطی خود بیاموزند .

مکان های محبوب برای اکوتوریسم

تانزانیا

این کشور آفریقای شرقی به دلیل منابع طبیعی غنی خود دارای برخی مزیت های رقابتی نسبت به همسایگان خود است و بیش از 25 درصد از مساحت خود را به پارک های ملی حیات وحش و مناطق حفاظت شده اختصاص داده است. به همین دلیل، تخمین زده می شود که 90 درصد از گردشگران از تانزانیا به دنبال فعالیت های اکوتوریسمی هستند. اکوتوریسم به نوبه خود از 400000 شغل پشتیبانی می کند و 17.2 درصد از تولید ناخالص داخلی ملی را تشکیل می دهد و هر سال حدود 1 میلیارد دلار به عنوان بخش اصلی اقتصادی آن درآمد کسب می کند.7

برخی از بزرگ‌ترین جاذبه‌های تانزانیا شامل سرنگتی، کوه کلیمانجارو و زنگبار است، اگرچه این کشور هنوز اغلب توسط گردشگران آمریکایی نادیده گرفته می‌شود. برای مثال، بازدیدکنندگان می‌توانند یک تور سافاری پیاده‌روی در منطقه حفاظت‌شده معروف Ngorongoro با هزینه‌هایی برای حمایت از جامعه محلی ماسایی شرکت کنند.

این کشور همچنین به خاطر شامپانزه هایش شناخته شده است و چندین فرصت اکوتوریسمی در پارک ملی گومبه مستقیماً به سمت حفاظت از زیستگاه شامپانزه ها می رود.

جزایر گالاپاگوس

جای تعجب نیست که مکانی که برای اولین بار توسط طبیعت شناس افسانه ای چارلز داروین معروف شد، تبدیل به یکی از پرطرفدارترین مقاصد اکوتوریسم روی زمین، جزایر گالاپاگوس شد .

اداره پارک ملی گالاپاگوس و وزارت گردشگری اکوادور از ارائه دهندگان تور می خواهند که در مصرف آب و انرژی صرفه جویی کنند، زباله ها را بازیافت کنند، کالاهای تولید شده محلی را تهیه کنند، کارمندان محلی را با دستمزد منصفانه استخدام کنند و به کارمندان آموزش های اضافی ارائه دهند. در مجموع 97 درصد از مساحت گالاپاگوس بخشی از پارک ملی رسمی است و تمام 330 جزیره آن به مناطقی تقسیم شده اند که یا کاملاً عاری از تأثیرات انسانی هستند، مناطق بازسازی محافظت شده یا مناطق تأثیر کمتر در مجاورت مناطق توریست پذیر.

با این حال، مقامات محلی همچنان باید مراقب خود باشند، زیرا یونسکو گردشگری را به عنوان یکی از تهدیدهای اصلی که امروزه گالاپاگوس با آن مواجه است، افزایش داده است.8بخش عمده ای از بودجه برای حفاظت و مدیریت مجمع الجزایر از ترکیبی از مؤسسات دولتی و هزینه های ورودی پرداخت شده توسط گردشگران تأمین می شود.

کاستاریکا

کاستاریکا به دلیل تاکید بر گردشگری مبتنی بر طبیعت، از پناهگاه های حیوانات متعدد گرفته تا انبوهی از پارک ها و ذخایر ملی، در سراسر جهان شناخته شده است. برنامه‌هایی مانند برنامه «پرچم آبی زیست‌محیطی» به گردشگران کمک می‌کند سواحلی را که مجموعه‌ای از معیارهای سازگار با محیط زیست را حفظ کرده‌اند، آگاه کند.

پوشش جنگلی کشور از 26 درصد در سال 1983 به بیش از 52 درصد در سال 2021 به لطف تصمیم دولت برای ایجاد مناطق حفاظت شده بیشتر و ترویج اکوتوریسم در کشور رسید . در حال حاضر، بیش از یک چهارم از کل مساحت آن به عنوان منطقه حفاظت شده منطقه بندی شده است.

کاستاریکا پذیرای 1.7 میلیون مسافر در سال است و بیشتر آنها برای تجربه حیات وحش پر جنب و جوش و اکوسیستم های متنوع این کشور می آیند.9ذخایر بیولوژیکی متعدد و پارک‌های حفاظت‌شده آن برخی از خارق‌العاده‌ترین تنوع زیستی روی زمین را در خود جای داده‌اند، بنابراین این کشور مراقبت ویژه‌ای برای حفظ محیط‌زیست در فهرست اولویت‌های خود دارد. 

نیوزلند

در سال 2019، گردشگری 16.2 میلیارد دلار یا 5.8 درصد از تولید ناخالص داخلی نیوزیلند تولید کرد. در همان سال، 8.4 درصد از شهروندان آن در صنعت گردشگری مشغول به کار بودند و گردشگران 3.8 میلیارد دلار درآمد مالیاتی داشتند.10

این کشور تعداد زیادی تجارب اکوتوریسم، از پناهگاه های حیوانات گرفته تا حیات وحش طبیعی در خشکی، دریا و حتی غارهای طبیعی را ارائه می دهد. محیط اقیانوس آرام جنوبی نیوزیلند، پر از مناظر مانند یخچال های طبیعی و مناظر آتشفشانی، کاملا شکننده است، بنابراین دولت تلاش زیادی برای ایمن نگه داشتن آن می کند.

به عنوان مثال، پارک ملی Tongariro، قدیمی ترین پارک ملی در کشور است و توسط یونسکو به عنوان یکی از تنها 28 سایت ترکیبی فرهنگی و طبیعی میراث جهانی نامگذاری شده است. مناظر آتشفشانی متنوع و میراث فرهنگی قبایل بومی مائوری در درون آنها ترکیبی عالی از اجتماع، آموزش و حفاظت را ایجاد می کند.